Kinh nghiệm sử dụng yến sào Khánh Hòa

Yến sào Khánh Hòa là một món ăn cao lương mỹ vị rất bổ dưỡng và thậm chí còn có tác dụng chữa bệnh. Tại Việt Nam, yến sào Khánh Hòa được xếp vào hàng Bát Trân, có nghĩa là 8 món ăn quý nhất.

Yến sào Khánh Hòa tự nhiên khai thác từ các hang động (wild/cave nest) có giá trị thương phẩm cao nhất, có thành dày và đế cứng chắc hơn những loại yến sào Khánh Hòa nuôi trong điều kiện nhân tạo.Yến sào Khánh Hòa tự nhiên có ở một số địa phương Nam Trung bộ như Khánh Hòa, Phú Yên, Quảng Nam, Đà Nẵng… Từ đây, phong trào nuôi yến trong nhà lan rộng đến nhiều địa phương khác trong cả nước, đặc biệt là khu vực miền Tây Nam bộ.

Chưa có nhiều nghiên cứu so sánh về thành phần và tác dụng sinh học của các loại yến sào Khánh Hòa, cho nên giá thành của yến sào Khánh Hòa đảo cao có thể là do khan hiếm về nguồn cung cấp, tính chất khó khăn nguy hiểm của việc khai thác yến sào Khánh Hòa tự nhiên trong hang động.

Yến nuôi trong nhà chủ yếu là loài Esculanta. Chất lượng yến sào Khánh Hòa trong nhà tùy thuộc rất nhiều vào thực phẩm yến ăn được trong khu vực. Các nhà kinh doanh còn chia yến sào Khánh Hòa dựa vào màu sắc: Yến huyết (blood nest) có màu đỏ tươi, giá cao nhất vì hiếm gặp; yến hồng (pink nest) có màu hồng cam, màu càng đậm giá càng cao; và yến trắng (white nest).

Số lượng yến huyết và yến hồng chỉ chiếm khoảng 10% tổng sản lượng yến sào Khánh Hòa trên thị trường. Yến trắng là loại thông dụng nhất (chiếm 90% tổng sản lượng). Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng màu của yến huyết, yến hồng là do thành phần sắt nơi yến làm tổ.

Tác dụng của yến sào Khánh Hòa

Theo Đông y, yến sào Khánh Hòa vị ngọt, tính bình, vào kinh phế, vị, có tác dụng dưỡng âm, bổ phế, tiêu đàm, trừ ho, định suyễn.

Yến sào Khánh Hòa thường được dùng cho người hen suyễn, ho ra máu, suy nhược. Yến sào Khánh Hòa được phối hợp với nhân sâm, đại táo, liên nhục, hoài sơn, đương quy, câu kỷ tử… để làm thuốc bổ cho người già yếu, người bệnh lâu ngày.

Yến sào Khánh Hòa còn có hiệu quả trong điều trị hiếm muộn, suy thận, suy giảm trí nhớ. Sử dụng dài ngày làm đẹp da, tăng sức đề kháng của cơ thể. Liều dùng trung bình từ 6 – 12g mỗi ngày.

Để chế biến, người ta ngâm yến sào Khánh Hòa vào nước ấm khoảng 2 giờ cho nở hoàn toàn, loại bỏ tạp chất và lông chim, rửa sạch, để ráo; sau đó đem tiềm (chưng cách thủy) với các thực phẩm khác (như gà ác, gà giò, bồ câu) hoặc các vị thuốc nói trên. Cách đơn giản nhất là chưng với đường phèn để ăn.

Yến sào Khánh Hòa chứa những dưỡng chất gì?

Thành phần đạm của yến sào Khánh Hòa chủ yếu là dạng hòa tan, dễ hấp thu. Acid amin chiếm khoảng 6%, có đủ 18 loại acid amin thiết yếu. Trong đó, amide, humin, arginine, cystine, histidine, lysine… chiếm tỷ lệ lớn.Chưa có nhiều nghiên cứu về thành phần dinh dưỡng và tác dụng của yến sào Khánh Hòa. Kết quả phân tích hiện đại cho thấy yến sào Khánh Hòa rất giàu chất đạm (53-65%), các dưỡng chất khác (khoảng 10%), bột đường khoảng 38,7% (acid sialic, hexosamine, hexose, deoxyexose), khoáng vi lượng (canxi, sắt, kali, phosphor, magne), glucosamin thiên nhiên (yếu tố cần thiết tạo nên sụn khớp), chất xơ…

Các nghiên cứu gần đây cho thấy trong yến sào Khánh Hòa có chứa yếu tố tăng trưởng biểu bì (epidermal growth factor-EGF). Điều này giải thích lý do các thầy thuốc Đông y khuyến khích sử dụng yến sào Khánh Hòa cho trẻ chậm lớn không rõ nguyên nhân.

Những kết quả nghiên cứu độc lập cho thấy, trong yến sào Khánh Hòa chứa glyco-protein hòa tan, dễ hấp thu, có tác dụng thúc đẩy quá trình phân chia tế bào của hệ thống miễn dịch.

Những khám phá này càng củng cố niềm tin về tác dụng thúc đẩy tăng trưởng cơ thể, tăng khả năng đề kháng, phục hồi sức khỏe của yến sào Khánh Hòa, đặc biệt thích hợp với các chứng ho kéo dài, hen suyễn, bệnh đường hô hấp, tiêu hóa, miễn dịch.

Với phụ nữ, yến sào Khánh Hòa giúp làn da trở nên đẹp và rạng rỡ hơn. Tác dụng trẻ hóa da là do các yếu tố kích thích tăng trưởng biểu bì (mitogen-MSF-EGF), được gọi là “gen beauty”, có tác dụng thúc đẩy hệ miễn dịch, chống lão hóa, giảm nếp nhăn, giúp da mềm và tươi sáng hơn.

Yến sào Khánh Hòa phải được dùng đúng cách

Trên tạp chí “American Journal of the Medical Sciences” năm 1999 có một bài viết về việc yến sào Khánh Hòa chứa thạch tín khiến người dùng bị ngộ độc. Khi môi trường nuôi yến không được thuần khiết thì các nguy cơ khác cũng có thế xảy ra.Do sự khác biệt lớn về màu sắc, trọng lượng, nguồn gốc của các loại yến sào Khánh Hòa. Việc lựa chọn sản phẩm biết rõ nguồn gốc xuất xứ của yến sào Khánh Hòa là vấn đề hàng đầu.

Chỉ nên sử dụng yến sào Khánh Hòa cho người suy nhược, ốm bệnh lâu ngày, giai đoạn hồi phục sau giải phẫu. Nhưng cũng không nên lệ thuộc quá lớn vào loại thượng phẩm này, vì khá nhiều thực phẩm và vị thuốc thiên nhiên khác cũng có tác dụng không kém mà giá thành không đạt “đỉnh” như yến sào Khánh Hòa.

Cho đến nay, chưa có nhiều công bố so sánh tác dụng của yến sào Khánh Hòa với các vị thuốc, bài thuốc bổ, tăng cường miễn dịch khác. Có lẽ trải qua quá trình chưng nấu yến sào Khánh Hòa với các thực phẩm, vị thuốc khác đã tạo nên một số thành phần có giá trị dinh dưỡng và bồi bổ cơ thể, chứ chưa hẳn là một mình yến sào Khánh Hòa làm nên tác dụng này.

Chính vì vậy, việc sử dụng yến sào Khánh Hòa trong điều trị cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc, và nhất là cần cân đối với điều kiện tài chính.